خطاهای مشترک نوشتاری زبان آموزان غیرفارسی زبان دوره عمومی مطالعه موردی زبان آموزان مرکز زبان دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین

تحلیلِ خطای زبان‌آموزان، یکی از ابزارهای سنجشِ کاراییِ آموزش به شمار می‌آید. با بهره‌گیری از این ابزار، می‌توان علاوه بر عیب یابیِ نظامِ آموزشی، به نقاط ضعفِ زبان آموزان در مهارت های گوناگون پی برد تا کیفیت آموزشی را بهبود بخشید. تحلیل خطا در دو شاخة نظری و کاربردی بررسی می‌شود. در تحلیل نظریِ خطا، سبب و چگونگی ایجاد خطا در ذهن زبان آموز بررسی می شود. در تحلیل کاربردیِ خطا، با بررسی و دسته‌بندی خطاها، راه حل های مناسبی از جنبة منابع و شیوه‌های آموزش برای رفع مشکلات زبان‌آموزان پیشنهاد می شود (Keshavarz, 2012, p. 59). بر همین اساس، این پژوهش به تحلیل کاربردی خطاهای نوشتاری دورة عمومیِ زبان آموزانِ مرکزِ آموزشِ زبانِ دانشگاهِ بین‌المللیِ امام‌خمینی(ره) می‌پردازد. در این مقاله، 100 متن نگارش (انشاء و توصیف یک متن‌ تصویری) در دورة عمومی به‌ روش تصادفی انتخاب شده‌اند. زبان‌آموزان از ملیت‌های گوناگون از جمله آذربایجانی، بروندی، کنیایی، سوری، عراقی، مالی، چینی و نیجریه‌ای بودند. تحلیل‌داده‌ها نشان داد که پربسامدترین خطاهای نوشتاری آن‌ها مربوط به واژه و املاء است. خطاهای واژگانی به سبب عدمِ شناخت و یادگیری نامناسب زبان‌آموز از زبان‌دوم پدید می‌آیند. خطاهای املاء، بر پایة علت‌هایی مانند ناتوانایی در درک شنیداری، ناتوانی در بازشناختن واکه ها و نیم واکه ها و ضعفِ حافظه دیداری و حرکتی به وجود می-آیند (Hashemzadeh, 2008, p. 429-431). نکتة قابلِ ‌توجه در این پژوهش آن است که زبان‌آموزان عرب زبان، بیشترین تعداد این گروه را تشکیل می دادند، با وجود آشنایی بیشتر آن‌ها با زبان فارسی (مانند الفبا و واژه‌های مشترک)، جزء گروه های پرخطا بودند. همچنین، شمار بسیار این خطاها، دور از انتظار و غیرِ قابلِ پیش بینی بود. هر چند بررسی علت‌های بسامدی این خطاها نشان می دهد که عواملی مانند گزینش محتوای آموزش، درجه بندی مواد آموزشی و شیوۀ آموزش، نقش با اهمیتی در کاهش این خطاها دارند.